Συνέντευξη στο MaxMag
Σοφιάννα Παϊδούση: Ένα παραμύθι με βαθύ νόημα
Η Σοφιάννα Παϊδούση κατάγεται από την Χίο, ενώ πλέον μένει με την οικογένειά της στην Αθήνα. Είναι νηπιαγωγός σε δημόσιο σχολείο των Νοτίων Προαστίων – με πτυχίο από το Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Τμήμα Εκπαίδευσης & Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία) και μεταπτυχιακές σπουδές στην Εκπαιδευτική Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο Πάφου της Κύπρου -, καθηγήτρια αγγλικών & blogger (θέατρο, για παιδιά & ενήλικες, μουσική & βιβλίο). Παράλληλα, η Σοφιάννα Παϊδούση έχει σπουδάσει, μεταξύ άλλων, σενάριο, σκηνοθεσία, παραγωγή οπτικοακουστικού υλικού και θεατρική γραφή. Γνωρίζει άπταιστα Αγγλικά, όπως και Ιταλικά και Γαλλικά.
Εκτός από όλα αυτά, η Σοφιάννα Παϊδούση είναι και συγγραφέας παιδικών παραμυθιών. Το καλοκαίρι του ‘19 εκδόθηκε το πρώτο της βιβλιοπαραμύθι, με τίτλο «Ο Παρφές» (εκδόσεις Οσελότος), με θέμα τη διαφορετικότητα και τον σχολικό εκφοβισμό. Τον Δεκέμβριο του ‘21 εκδόθηκε το δεύτερο παραμύθι της, με τίτλο «Ο Αμφικαθρέφτης» (εκδόσεις Υδροπλάνο), με θέμα τη διαφορετικότητα, τις διατροφικές συνήθειες και την αυτοεικόνα. Ενώ φέτος κυκλοφορεί το παραμύθι με τίτλο «Η Μυροβόλος Νίος», που αγγίζει το θέμα των fake news και τη διασπορά τους, αλλά και ένα θέμα ταμπού που ταλανίζει παιδιά και μεγάλους από… μικρή ηλικία, για πρώτη φορά στην ελληνική βιβλιογραφία!
Επιμέλεια συνέντευξης: Γκουτή Χριστίνα
Σας ευχαριστώ για την συνέντευξη που μας παραχωρείτε. Πείτε μας λίγα λόγια για εσάς. Πώς ξεκίνησε η ενασχόλησή σας με την συγγραφή;
Έγραφα από μικρούλα. Μου άρεσε να κάθομαι με τις ώρες μόνη στο δωμάτιό μου και να γράφω ή και να ζωγραφίζω, κάτι βέβαια που δεν έκανε ιδιαίτερη εντύπωση στους δικούς μου, καθώς και ο πατέρας μου ζωγράφιζε (όπως και η δασκάλα γιαγιά μου) κι έγραφε απίστευτη χιουμοριστική ποίηση, αν και δικηγόρος στο επάγγελμα. Το 2015 πάντως, ξεκίνησα, μεταξύ άλλων, μετά το τέλος των πανεπιστημιακών μου σπουδών, επαγγελματικά τη συγγραφή με σχετικές σπουδές και θεατρική γραφή.
Η αγάπη σας για τα παιδιά θα έλεγε κανείς ότι είναι πολύ εμφανής, τόσο από το πεδίο των σπουδών σας όσο και από τα βιβλία σας. Αυτή η αγάπη σας οδήγησε στο να γίνετε νηπιαγωγός αλλά και να γράφετε παραμύθια για παιδιά;
Από μικρή ήθελα να γίνω δασκάλα. Έγινα νηπιαγωγός τελικά, τώρα που… μεγάλωσα, σπουδάζοντας στο Τμήμα Εκπαίδευσης & Αγωγής στην Προσχολική Ηλικία στο ΕΚΠΑ. Από εκεί και πέρα εκτιμώ ότι η συγγραφή δεν έχει να κάνει μόνο με την εκπαίδευση, πέρα από το κομμάτι της προσφοράς και της αγάπης για τα παιδιά. Εννοώ, θέλει επιπρόσθετα άλλα «ταλέντα» και διαφορετικές σπουδές. Τώρα που κάνω και τα δύο, μου φαίνεται πάρα πολύ δύσκολο, γιατί δεν υπάρχει επαρκής διαθέσιμος χρόνος, πόσο μάλλον όταν έχεις οικογένεια και παιδιά.
Για να γράψεις, εκτός από φαντασία και δημιουργική σκέψη, χρειάζεται πολύς χρόνος, συγκέντρωση και ησυχία, στοιχεία που αν εργάζεσαι στην εκπαίδευση και ειδικά σε μικρές ηλικίες, με την επιπρόσθετη πνευματική κόπωση και ευθύνη που απαιτείται και δη σε μεγάλη πόλη, όπως είναι η Αθήνα, δεν είναι εύκολο να τα συνδυάσεις. Αυτό είναι και το στοίχημα όμως και η μεγάλη πρόκληση!
Εκτός από συγγραφέας, καθηγήτρια Αγγλικών, blogger & YouTuber, έχετε σπουδάσει σενάριο, σκηνοθεσία, παραγωγή οπτικοακουστικού υλικού, δημιουργική και θεατρική γραφή. Πώς τα έχετε καταφέρει όλα αυτά; Υποθέτω ότι χρειάστηκε πολύς χρόνος…
Όταν δεν έχεις οικογένεια και παιδιά, αυτόματα έχεις και περισσότερο διαθέσιμο χρόνο που προσπάθησα να αξιοποιήσω όσο πιο πολύ μπορούσα. Είμαι σίγουρη ότι όλες οι μανούλες αλλά και οι μπαμπάδες θα συμφωνήσουν μαζί μου. Ζούσα και στην Αθήνα, οπότε έκανα τα περισσότερα παράλληλα με το Πανεπιστήμιο. Ευτυχώς οι δικοί μου ήξεραν την «τρέλα μου» και με βοηθούσαν σε όλα! Αυτό, πάντως, δε σημαίνει ότι έχω σταματήσει έκτοτε, καθώς ολοκλήρωσα τις μεταπτυχιακές μου σπουδές, εν μέσω… οικογένειας και συνεχίζω με επιμορφώσεις και σεμινάρια. Απλώς δεν είμαι όσο επιμελής θα ήθελα δυστυχώς…
Από πού αντλείτε έμπνευση για τις ιστορίες σας; Υπάρχει κάποιος συγγραφέας που να θαυμάζετε και να σας επηρεάζει ο τρόπος γραφής του συγγραφικά;
Οι ιστορίες μου έχουν αφόρμηση διάφορα κοινωνικά θέματα, όπως ο σχολικός εκφοβισμός (βιβλίο “Ο Παρφές”) ή οι διατροφικές διαταραχές (βιβλίο “Ο Αμφικαθρέφτης”). Βέβαια το τρίτο μου βιβλίο (“Η Μυροβόλος Νίος”) εξαιρείται, γιατί είναι πολύ διαφορετικό παραμύθι, με θέμα ταμπού (για πρώτη φορά στην ελληνική βιβλιογραφία) και τα περιβόητα fake news που έχουν κατακλύσει τις ζωές μας.
Από Έλληνες/Ελληνίδες συγγραφείς θαυμάζω και λατρεύω τον Ευγένιο Τριβιζά, την Άλκη Ζέη, τη Ζωρζ Σαρή, τον Μάνο Κοντολέων και τον Αντώνη Παπαθεοδούλου. Περισσότερο, πάντως, διαβάζω ξένη λογοτεχνία, όπως J.K. Rowling, εκτός από κλασικούς, Άντερσεν, Περώ,…
Θα λέγαμε ότι η συγγραφή ενός βιβλίου για παιδιά είναι δύσκολη μιας και χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή στην έκφραση και στην γλώσσα που θα πρέπει να χρησιμοποιήσει κανείς. Πόσο πιο δύσκολη κάνουν αυτή τη δουλειά τα παιδιά; Θα λέγατε ότι είναι απαιτητικοί αναγνώστες;
Δεν είναι στερεότυπο ότι τα παιδιά είναι οι πιο απαιτητικοί αναγνώστες, είναι μια πραγματικότητα. Με την πρώτη ματιά μπορούν να το πετάξουν ή να το κρατήσουν. Μπορεί, δηλαδή, οι γονείς να το αγοράσουν, γιατί, για παράδειγμα, εστιάζουν σε άλλα πράγματα, όπως το εξώφυλλο, τις δημιουργικές δραστηριότητες, τη συμμετοχή ειδικών, αλλά μπορεί στα παιδιά να μην αρέσει καθόλου. Οπότε η δυσκολία είναι διπλή, καθώς χρειάζεται επιπρόσθετα να κερδίσεις τον γονιό με την πρωτοτυπία του θέματος, ένα πλήρες πακέτο ή μια ελκυστική τιμή και το παιδί φυσικά με τους ήρωες, την πλοκή και την πλούσια εικονογράφηση. Αυτό φαίνεται και στις παρουσιάσεις, εντός ή εκτός σχολείων, καθώς χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο διαδραστικό πρόγραμμα για να κρατήσεις την προσοχή των παιδιών και να πετύχεις την ενεργή συμμετοχή τους, προσαρμοσμένο κατάλληλα κάθε φορά κι όχι μόνο μια διεκπεραιωτική αφήγηση για παράδειγμα, όπως συνηθίζεται πολλές φορές.
Πρόσφατα κυκλοφορήσατε το νέο σας παραμύθι με τίτλο «Μυροβόλος Νίος». Πείτε μας λίγα λόγια γι’ αυτό.
Η Μαρσέλα, η μαϊμουδίτσα, αναγκάζεται να… ρεύεται και να πέρδεται και δημόσια παρακαλώ, προσπαθώντας να αποβάλει το αέριο που εισέπνευσε, εξαιτίας ενός ατυχήματος που είχε. Αυτό τη φέρνει σε ιδιαίτερα δυσάρεστη θέση μπροστά στα άλλα ζωάκια, τους συγχωριανούς της, στο μη ευωδιαστό χωριό, πλέον, με το όνομα Νίος, εν μέσω διασποράς ψευδών ειδήσεων (fake news). Τι θα γίνει, όμως, τώρα που είναι τουριστική περίοδος και το χωριό, πλέον, δεν είναι και τόσο ελκυστικό, καθώς η Μαρσέλα καταφέρνει με διάφορους τρόπους να παραπλανήσει και τους συγχωριανούς της να κάνουν κάτι αντίστοιχο; Έτσι, λοιπόν, η ιστορία μόλις άρχισε…
Πώς εμπνευστήκατε τόσο τον τίτλο όσο και το θέμα και του βιβλίου, που όπως λένε πρόκειται για ένα θέμα ταμπού που εμφανίζετε πρώτη φορά στην ελληνική βιβλιογραφία;
Η αφορμή ήταν… η Χίος φυσικά, ο τόπος καταγωγής μου και περισσότερο ο πατέρας μου, που πρόλαβε μόνο τον «Παρφέ» και μεταξύ σοβαρού και πιο πολύ αστείου… με ρώτησε αν θα μπορούσα να γράψω κάτι τέτοιο… Σκέφτηκα πως κάθε καλλιτέχνης που σέβεται την αξία του, οφείλει να γράψει κάτι αντίστοιχο -το έχω ακούσει από μεγάλους συγγραφείς!-, αλλά από την άλλη για μένα, που είμαι ακόμα νέα στο χώρο, παρά τα τρία βιβλία μου που έχουν εκδοθεί, ήταν πολύ μεγάλο ρίσκο. Ο λόγος είναι προφανής. Τα δύο πρώτα βιβλία μου δεν έχουν καμία σχέση ως προς τον τρόπο γραφής, αλλά δε θέλω, σε καμία περίπτωση, να μένω στάσιμη και να καταπιάνομαι με το ίδιο ύφος, τρόπο γραφής ή είδος. Η κωμωδία, άλλωστε, είναι το πιο δύσκολο είδος, αλλά μας κάνει όλους να γελάμε σε τόσο δύσκολους καιρούς και το έχουμε ανάγκη όσο τίποτα!
Είχατε καθόλου αμφιβολίες για το θέμα σας; Σας πέρασε δηλαδή καθόλου από το μυαλό να το αλλάξετε;
Δεν είχα αμφιβολίες για το θέμα. Το παραμύθι “Η Μυροβόλος Νίος” γράφτηκε το 2015. Η αλήθεια είναι ότι όταν τελειώνεις μια ιστορία, δεν ξέρεις πότε και αν θα εκδοθεί, οπότε μετά πήρε τον δρόμο της επιμέλειας, όπως και τα υπόλοιπα και μέσα στην εποχή του εγκλεισμού, της εικονογράφησης, για να φθάσει στην τελική του μορφή. Προτίμησα να εκδοθούν πρώτα τα άλλα δύο και μετά αυτό, οπότε άλλαξα τη σειρά, αναφορικά πάντα με το πότε γράφτηκαν.
Η μικρή μαϊμουδίτσα, η Μαρσέλα, βρίσκει τελικά θεραπεία στο πρόβλημα της αλλά και της πόλης;
Φυσικά και βρίσκει αλλά με έναν απρόσμενο και χιουμοριστικό τρόπο που δε θα σας αποκαλύψω! Όπως μας γράφει και η παιδίατρός μας από τη Χίο, δεν είναι τίποτα άλλο από μια φυσιολογική λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού…!
Πώς περνάτε τον ελεύθερο χρόνο σας; Φαντάζομαι θα υπάρχει πάλι κάποια δραστηριότητα που να συνδέεται με τα παιδιά.
Τον ποιον;!!! Όλα συνδέονται αναπόφευκτα με τα παιδιά, άμεσα ή έμμεσα! Καθημερινές δραστηριότητες, λοιπόν, με τα παιδιά που σχετίζονται με το θέατρο, τη ζωγραφική, τη μουσική και τον αθλητισμό. Τα Σαββατοκύριακα επιλέγω μικρές οικογενειακές αποδράσεις, θέατρο (για παιδιά και ενήλικες) και blogging (δύο παρακαλώ, ένα για παιδιά και ένα για ενήλικες), με κριτικές, συνεντεύξεις και διαγωνισμούς. Περιμένω πώς και πώς τα Χριστούγεννα, μήπως και ξεκουραστούμε λίγο…
Ετοιμάζετε κάτι αυτόν τον καιρό; Έχετε σκεφτεί τίτλο ή θέμα για το επόμενό σας βιβλίο; Έχετε γράψει κάτι τώρα τελευταία;
Φυσικά έχω δύο ακόμη στα σκαριά. Καταρχάς είναι έτοιμο και πλήρως εικονογραφημένο το τέταρτο παραμύθι μου, με τίτλο «Οδός Ψυχάρη». Πρόκειται για ένα σκοτεινό αλλά ταυτόχρονα φωτεινό παραμύθι που γράφτηκε την εποχή του corona virus, που έχασα τον πατέρα μου και το αφιερώνω σε εκείνον αλλά και στον μικρότερο γιο μου, τον Ερμύλο, που δεν πρόλαβε να τον γνωρίσει. Πιο συγκεκριμένα, είναι ένα προσωποποιημένο παραμύθι με ήρωες και ηρωίδες που έχουν αναφορές στην οικογένειά μου, που προσπαθεί να καταδείξει και να εστιάσει στον τρόπο που ζούσαν οι άνθρωποι τη δεκαετία του ’60 συγκριτικά με το σήμερα, με όλα τα όμορφα και τα περίεργα της εποχής!
Ταυτόχρονα έχω ολοκληρώσει ένα ακόμη παραμύθι που ονομάζεται «Η Χιονάτη και η Κοκκινοσκουφίτσα στην Αθήνα». Αναφέρεται στο σήμερα, είναι κωμικό κι αυτό και είμαι στο στάδιο της εικονογράφησης.
Κλείνοντας, τι συμβουλή θα δίνατε στους επίδοξους συγγραφείς που κάνουν τώρα τα πρώτα τους βήματα;
Τώρα που έφτασα αισίως στο τρίτο βιβλίο μου και συνεχίζω ακάθεκτη, ενδεχόμενα δικαιούμαι να… ομιλώ. Τους προτρέπω, αν αγαπούν πραγματικά αυτό που κάνουν να μην τα παρατήσουν για κανέναν λόγο, να έχουν επιμονή, υπομονή, πολύ χρόνο φυσικά και να μην περιμένουν να βγάλουν χρήματα, γιατί, πλέον, μπορεί οι εκδοτικοί οίκοι να ξεφυτρώνουν σαν τα μανιτάρια, αλλά τα χειρόγραφα που φθάνουν είναι τόσα πολλά που κάποια δεν προλαβαίνουν να διαβαστούν καν, καθώς οι “συγγραφείς” στην Ελλάδα… είναι περισσότεροι από τους αναγνώστες/τις αναγνώστριες!
